โอลิมปิก 2024 ที่กำลังจะเกิดขึ้นเร็วๆ นี้ ณ เมืองปารีส เรียกได้ว่าฝรั่งเศสใส่ใจ เล่นใหญ่ จัดเต็มทุกกระเบียดนิ้ว ทั้งยังได้รับเสียงชื่นชมจำนวนมากจากชาวโลก ว่าสมกับเป็นเมืองแฟชั่นที่รุ่มรวยไปด้วยประวัติศาสตร์จริงๆ กระนั้นก็ตาม ประเด็นที่หลายฝ่ายเป็นห่วง และเรียกรถทัวร์ได้ขบวนใหญ่ก็คือ การใช้ “แม่น้ำแซน” ในพิธีเปิดและการแข่งขันนี่แหละ ใช่แล้ว, คือฝรั่งเศสมุ่งหมายให้มีพิธีเปิดด้วย “ขบวนพาเหรดกลางน้ำ” และการแข่งกีฬาทางน้ำอีก 3 รายการในแม่น้ำแซน
การแหวกว่ายสายน้ำกลางกรุงปารีส ดูเผินๆ ก็น่าจะงดงามอยู่ไม่น้อย แต่สำหรับชาวฝรั่งเศสจำนวนหนึ่งมองว่า แม่น้ำแซนแห่งนี้สิ้นไร้ความรื่นรมย์ทางกายภาพไปตั้งนานแล้ว กล่าวคือ แสงเรืองระยิบที่กระซิบผิวน้ำ อันปรากฎอยู่ในภาพวาดคลาสสิกของแวนโก๊ะ หรือโมเนต์นั้น ปัจจุบันมีแต่แบคทีเรียและสิ่งโสโครก ซึ่งไม่น่าสำเริงกาย-สำราญใจเท่าไหร่ และหากเปรียบเทียบกัน “แม่น้ำแซน” ก็ไม่ต่างจาก “แม่น้ำเจ้าพระยา” คืออยู่กลางเมือง และผูกพันกับประวัติศาสตร์เหมือนกัน แต่จะให้นักกีฬาทั่วโลกมากระโดดลงไปว่ายน้ำในนั้นจริงๆ เหรอ
อนึ่ง ฝรั่งเศสถึงขั้นออกกฎมาตั้งแต่ปี 1923 แล้วว่า ห้ามลงไปว่ายน้ำในแม่น้ำแซน เนื่องจากมีมลพิษในระดับน้ำสูงเกินไป และถึงแม้จะมีความพยายามปรับปรุงคุณภาพน้ำมาแล้วในหลายยุค-หลายสมัย แต่ก็ยังไม่เคยมีใครทำสำเร็จได้จริงเสียที อย่างไรก็ดี ทางการฝรั่งเศสวางแผนและดำเนินการมาตั้งแต่ปี 2015 แล้ว ด้วยงบลงทุนราวๆ 1.5 พันล้านเงินดอลล่าร์ เพื่อปรับปรุงคุณภาพน้ำให้ทันโอลิมปิกที่จะเกิดขึ้น ซึ่งก็ทำให้คุณภาพน้ำดีขึ้นมาอยู่บ้าง แต่หลายฝ่ายก็ยังตั้งคำถามว่าคุณภาพน้ำนั้นดีพอจะจัดการแข่งขันแล้วจริงหรือ?
ทั้งนี้ เพื่อความเชื่อมั่นระดับนานาชาติ ไม่กี่วันก่อน อเมลี อูเดีย-คาสเตรา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกีฬาของฝรั่งเศส ก็กระโดดลงไปว่ายเพื่อสร้างความเชื่อมั่นด้วยตนเอง รวมไปถึงนายกเทศมนตรีของกรุงปารีส แอนน์ อีดัลโก ก็รับปากเช่นกันว่าจะลงไปว่ายทดสอบด้วยตัวเอง หลังจากที่เคยผ่อนผลัดมาครั้งหนึ่งแล้วเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน ที่ผ่านมา ซึ่งในวันเดียวกันนั้นเอง ก็เกิดแฮชแท็ก #JeChieDansLaSeineLe23Juin หรือแปลว่า “ฉันจะขี้ลงแม่น้ำแซน ในวันที่ 23 มิถุนายน” เพื่อเป็นการประท้วงที่รัฐบาลใช้เงินในโครงการนี้มากเกินไป เพราะบางคนเชื่อว่าอย่างไรเสีย แม่น้ำแซนก็จะกลับมาเหม็นเน่าเหมือนเดิม รวมถึงเป็นการวิพากษ์การทำงานที่ผู้เห็นค้านเชื่อว่า เป็นการทำงานแบบ “ขายผ้าเอาหน้ารอด” ของรัฐบาล แต่เอาเข้าจริง วันที่ 23 มิถุนายน ก็ไม่ได้มีการชุมนุม “ปล่อยของหนัก” ลงแม่น้ำแซนแต่อย่างใด
ทว่าล่าสุด นายกเทศมนตรี แอนน์ อีดัลโก ก็ได้ลงไปว่ายน้ำอวดชาวโลกสมใจอย่างปลอดภัย(หรือเปล่า) พร้อมการันตีคุณภาพน้ำ ก่อนพิธีเปิดจะเริ่มขึ้นในอีก 9 วันข้างหน้า เท่านั้นยังไม่พอ นอกจากการประท้วงแล้ว ยังมีลางร้ายเกิดขึ้นในเวลาไล่เลี่ยกันคือ วันซ้อมใหญ่พิธีกลางน้ำก็ถูกเลื่อนไป เนื่องจากสภาพแวดล้อมไม่เอื้ออำนวย เช่นนี้แล้ว หลายฝ่ายจึงกังวลว่า ขบวนพาเหรดกลางน้ำในวันจริงจะเกิดขึ้นได้หรือไม่? ทั้งปัญหากระแสน้ำรุนแรง กระแสลม สภาพอากาศ น้ำเน่า อีกทั้งเรื่องความปลอดภัย แต่ไม่ว่าในวันพิธีจริงจะเกิดอะไรขึ้น ทางการฝรั่งเศสก็แจ้งว่าได้เตรียมแผนสำรองไว้แล้ว
แต่ไม่ว่าอย่างไรก็ตาม โครงการปรับปรุงคุณภาพน้ำของฝรั่งเศสก็มิได้มองแค่โอลิมปิกในปีนี้เท่านั้น หากแต่มองไกลไปถึง urban swimming หรือ สระว่ายน้ำของเมือง 26 สระตามริมแม่น้ำแซน โดยแพลนว่าจะทยอยเปิดใช้งานในปี 2025 อีกทั้งยังมี อ่างเก็บน้ำใต้ดินสำหรับบำบัดน้ำเสียก่อนปล่อยลงแม่น้ำ ที่ล่าสุดพึ่งเปิดใช้งานไป โดยอ่างนี้มีขนาดเท่ากับสระโอลิมปิก 20 สระ และคาดว่าสามารถช่วยให้น้ำเสียที่ไหลลงแม่น้ำลดลงถึง 10 เท่า ซึ่งทั้งหมดนี้ ปารีสประเมินว่าสามารถเข้ามาแก้ปัญหาเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ คลื่นความร้อนในเมือง รวมถึงอาจเป็นหลุมหลบภัยความร้อนในช่วงฤดูร้อนได้ด้วย
จะว่าไปแล้ว โครงการนี้ก็นับว่าเป็นแนวทางที่ดี เพราะการปรับปรุงคุณภาพน้ำในแม่น้ำกลางเมือง รวมถึงนำมาทำเป็นสระว่ายน้ำให้ประชาชน ก็ถือว่าเป็นความท้าทายที่แทบไม่มีที่ไหนทำสำเร็จ แต่ก่อนจะไปถึงตอนนั้น ก็คงต้องบอกว่า เอาโอลิมปิกที่กำลังจะเกิดขึ้นในอีกไม่กี่วันนี้ให้รอดก่อน
พาเหรดกลางน้ำจะรอดไหม? คุณภาพน้ำจะดีพอใช้แข่งขันหรือป่าว? ในเมื่อคิดการใหญ่ก็ต้องเผชิญหน้าความท้าทายเช่นนี้แล ไว้วันเปิดโอลิมปิกแล้วเรามาดูกันอีกที ว่าจะรอดหรือจะล่ม
